EU wil WTO-verbod exportsubsidies landbouwproducten

De EU en 5 andere grote landbouwexporteurs willen dat alle lidstaten van de WTO, exportsubsidies op agrarische producten afschaffen.

Het voorstel wordt volgende maand bij een ministeriële top in Nairobi ingebracht. De EU zelf gebruikt exportsubsidies nu alleen als crisisinstrument. Volgens het voorstel zou de EU ook de mogelijkheid exportsubsidies in geval van nood in te zetten, afschaffen. Nu concurreren landbouwexporteurs in de EU op derde markten met concurrenten die staatssteun meekrijgen om een buitenlandse markt te veroveren. Het voorstel wordt ingebracht door de EU en Brazilië en wordt ondersteund door Argentinië, Nieuw-Zeeland, Uruguay en Paraguay. Enkele grote landbouwexporteurs zoals de VS, Canada, Australië en Thailand tekenden niet.

Subsidies binnen 3 jaar weg

Het afschaffen van exportsubsidies voor landbouwproducten zou een historische stap betekenen. Exportsubsidies op industriële producten zijn al decennia verboden binnen de WTO, een organisatie waar alle belangrijke economieën bij zijn aangesloten. Volgens het voorstel worden alle exportsubsidies binnen 11 jaar afgeschaft, en schaffen rijke landen deze al binnen 3 jaar af. Ontwikkelingslanden krijgen langer de tijd.

Veel steun voor voorstel

Er wordt al langer gespeculeerd dat het hoofd van de WTO, Roberto Azevêdo, tijdens de top in Kenia zal inzetten op afschaffing van exportsubsidies. Nu deze stap direct door enkele belangrijke WTO-lidstaten wordt ingebracht, krijgt het meer gewicht. Naar verwachting zal het voorstel worden ondersteund door veel meer landen die niet het geld hebben of te weinig exportgericht zijn voor exportsubsidies. Daarbij valt te denken aan een groot deel van de landen in het Midden-Oosten en Afrika, maar ook bijvoorbeeld Japan en Zuid-Korea.

Twijfel over India en China

Ingewijden denken dat India en China nog wel eens dwars kunnen gaan liggen. India omdat het de export van suiker en rundvlees op grote schaal met subsidies ondersteunt, en China omdat het het recht controle over de markt uit te oefenen wil bewaren. De positie van de VS, dat met name de katoenboeren met subsidies steunt, is onduidelijk.

‘Single undertaking’ versus pragmatisme

In 2008 werd in het kader van de WTO al overeenstemming bereikt over het afschaffen van exportsubsidies, maar toen kwam het niet tot een definitieve wereldhandelsdeal. De filosofie van de WTO is van oudsher dat er pas een deal op deelonderwerpen kan zijn als er een deal is over alles. Dit wordt de ‘single undertaking’ genoemd. Maar omdat de onderhandelingen tot een nieuw wereldhandelsakkoord al zo lang zo goed als stil liggen, hoopt Azevêdo op een akkoord over deelonderwerpen.