Een gedragssimulatiemodel voor de afzet in de tuinbouwketen kan voorspellen wat de invloed van strategische keuzes van de verschillende ‘stakeholders’ zal zijn en hoe de sector daarop kan inspelen. Hiermee zijn win-winsituaties te creëren. “We kunnen hiermee de ‘ieder-voor-zich-markt omvormen toe een ‘samen-markt’, schetste hoogleraar Olaf van Kooten van Wageningen UR gisteren het perspectief tijdens de kick-off van het project ‘SamenMarkt’ bij de Demokwekerij Westland in Honselersdijk.
De belangrijkste oorzaak voor de crisis in de glastuinbouw ligt in de huidige marktstructuur, stelt Van Kooten. De processen van prijsvorming, consument- en retailvraag en aanbod van de telers zijn ondoorzichtig. Gevolg is dat de tuinders te weinig verdienen en de consument lang niet altijd de gewenste kwaliteit krijgt. Daarom ontwikkelt Hogeschool Inholland nu samen met glastelers, ketenpartijen en kennisinstellingen TU Delft en LEI Wageningen UR, een innovatieve marktsimulatie op basis van ‘agent’-technologie. De simulatie biedt telers en ketenpartijen een ‘veilige’ omgeving om situaties na te bootsen. “Hiermee kunnen glastuinders hun businesscases verbeteren door producten op een meer onderscheidende wijze tegen een goede marge in de markt te zetten.”
Binnenschippers gered
De ‘agent’-technologie is al met groot succes toegepast in de binnenscheepvaart. Net als in de tuinbouw verkeerde die sector in een diepe crisis doordat de marges klein zijn en individuele verladers en schippers tegen elkaar werden uitgespeeld. Door toepassing van het gedragssimulatiemodel wist de sector inzicht te krijgen in de knelpunten en de te nemen strategische keuzes. Door tot op containerniveau de gedragsinvloeden te simuleren, kunnen effecten tot 20 jaar vooruit worden voorspeld. Hierdoor wist de sector zich sterk te verbeteren.
Gedrag ‘agenten’
In deze eerste fase zal het gedragsmodel gebouwd worden op grond van gesprekken met de ‘agenten’ en data van onder andere LEI Wageningen UR. Het eerste model zal gemaakt worden voor standaard trostomaten (grof en middelgrof). De in het gedragsmodel opgenomen ‘agenten’ zijn telers, coöperaties, handelshuizen en retailers. Later kunnen daar consumenten aan worden toegevoegd. Uit het eerste prototype van het model kwamen al aardige resultaten. Zo blijkt dat de prijs daalt als er meer relaties zijn tussen de verschillende schakels in de keten. “Als er dan 1 speler het product voor een lagere prijs aanbiedt, trekt dat het hele prijsniveau naar beneden”, legt Luuk van Koppen uit, als masterstudent aan TUDelft betrokken bij het project.
Workshops
Om het model realistisch te maken zijn een groot aantal data en gedragskenmerken nodig van de verschillende ‘agenten’ in de keten. Hiervoor worden de komende tijd workshops gepland en deelnemers geworven. Deelnemers zijn volgens de website nu al: Valstar Holland, Demokwekerij Westland, Kwekerij Van der Houwen, Zwinkels Tomaten, Bunnik Plants, Fa J. Vijverberg, Triomaas, Tuinbouwbedrijf Kees Stijger, VOF K&R Termorshuizen en Kwekerij Zwethlande. De adviesraad bestaat uit Peter Duijvesteijn, Dirk van der Kaaij, Martin van de Sande en Hans Verwegen. Olaf van Kooten is de projectleider van SamenMarkt.