Spaanse tomaat verliest terrein op belangrijkste afzetmarkten

In 2014 exporteerde Spanje bijna 72 miljoen kilo minder tomaten (-7,5%) dan in het kalenderjaar ervoor. Opvallend is dat de export naar 4 van de 5 topbestemmingen, met uitzondering van Duitsland, veel harder daalde.

De Spaanse tomatenexport bedroeg in 2014 ruim 954 miljoen kilo tegen bijna 1.027 miljoen kilo in 2013, blijkt uit cijfers van Estacom. De positie van Duitsland als grootste afzetmarkt is in 2014 nog verder versterkt door een exportgroei van 3 procent. Bijna 23 procent (218 miljoen kilo) van alle Spaanse exporttomaten gingen naar Duitsland. Maar op de andere grote afzetmarkten gaf de Spaanse tomaat veel terrein prijs. De export naar Nederland daalde het hardst. In 2014 werd ruim 29 miljoen kilo minder tomaten (-27%)  naar Nederland vervoerd dan in 2013. Voor een deel is dit te verklaren doordat Spanje steeds meer rechtstreeks levert en de re-export via Nederland afneemt.

Verlies in dubbele cijfers

Ook de export naar andere landen uit de top-5 bestemmingen daalde dubbel zo hard als gemiddeld. Frankrijk, de tweede bestemming van Spaanse tomaten, importeerde ruim 23 miljoen kilo minder (-16%),  het Verenigd Koninkrijk 18,7 miljoen kilo minder (-14%) en Polen 8,4 miljoen kilo (-14%) minder. De export naar Rusland (de achtste exportbestemming) daalde met 41 procent (-10,8 miljoen kilo) en naar Tsjechië (nummer 9) gingen 8,5 miljoen (-33%) minder Spaanse tomaten.  Opvallend is de groei van de export op Italië, zelf de grootste tomatenproducent van de EU. Er gingen ruim 10 miljoen kilo meer tomaten naar deze nummer 6 van de Spaanse bestemmingen. Ook de export naar Litouwen, Finland en Hongarije groeide flink, maar het gaat hier om kleinere volumes, circa 2 tot 5 miljoen kilo meer tomaten per bestemming. Daartegenover staat dat naar Denemarken en Wit Rusland respectievelijk 1,6 en 2,4 miljoen kilo minder tomaten gingen.

‘Franse markt verloren’

Vooral de exportdaling naar Frankrijk geldt als een wake-up-call voor de Spaanse tomatensector. “Almería heeft de Franse markt verloren”, zei onlangs Juan Carlos Mesa, economiedocent aan de Universiteit van Almería op een bijeenkomst van exporteurskoepel Coexphal.  Marokko had volgens Mesa in maart en april 2014 een marktaandeel van ruim 70 procent op de Franse tomatenmarkt, tegen 13 procent voor Almería. De provincie Almería is met een exportaandeel van 56 procent verreweg de grootste tomatenregio van Spanje. Tussen oktober en maart, wanneer Marokko voordelig kan exporteren naar de EU, wordt op de internationale handelsmarkt van Perpignan bijna alleen Marokkaanse tomaten aangeboden, zegt Mesa. Maar daar blijft het niet bij. De Marokkaanse tomaat had in het Verenigd Koninkrijk tussen december 2013 en februari 2014 een marktaandeel van 20 procent, evenveel als Almería.