Boerenprotest begint vroeg, met bier en gezang

Boeren protesteren vandaag, 7 september, in Brussel tegen de lage prijzen voor allerlei producten, maar vooral voor melk en varkensvlees. De avond ervoor waren al ruim 60 boeren met ongeveer evenveel trekkers gearriveerd op het Schuman-plein, waar zowel de Europese Commissie als Europese Raad aan grenzen. Het protest werd ’s avonds ingeluid met bier, gezang en oprechte onvrede.

De politie had de straten reeds afgezet voor verkeer en babbelt over de Rode Duivels. Muziek schalt ook ’s avonds om rond elf uur uur nog van een toneel dat is opgebouwd en hier en daar staan groepjes vooral Franse, Belgische en Duitse boeren plastic flessen Maes-bier weg te spoelen.

50 cent, niets minder

De meeste spandoeken op de trekkers dragen Franse of Duitse teksten. “Wo Unrecht zur Recht wird, wird Widerstand zur Pflicht”, staat op een groene Deutz-Fahr van een boer die net over de Belgische grens in Duisland woont. De Duitsers van Duitse melkveehoudersvakbond BMD willen 50 cent voor een liter melk, en geen cent minder. De huidige prijs betekent voor veel bedrijven de ondergang, menen ze zonder uitzondering. De ‘normale’ prijs is “zum Sterben zu viel, zum Leben zu wenig”, zegt Hans Foldenauer, een melkveehouder uit het Zuiden van Beieren.

700 km, maar geen liefde voor Copa-Cogeca

Hij heeft 700 kilometer afgelegd. Deed ook mee in 2009 en 2012. “Elke 3 jaar is het crisis.” Dertig of 35 cent is genoeg voor de rekeningen, legt hij uit, maar niet voor een gezonde bedrijfsvoering. “Schulden lopen op, qua duurzaamheid moeten de kantjes eraf gelopen worden en van leven is geen sprake. Overleven is het, meer niet.” Over het aandeel van boeren- en coöperatiekoepel Copa-Cogeca in het protest zijn Foldenauer en zijn kameraden niet te spreken: “Dat zijn geen boeren maar mannen in pakken met bestuursagenda’s die vaker aanschuiven bij politici of bureaucraten dan ons”, zegt een jongere collega die niet met de naam in de krant hoeft.

Een zingende boerenzoon-activist

“Ze zijn met alle respect toch vooral in dienst van de voedingsmiddelenindustrie”, voegt Foldenauer toe. De boeren luisteren naar de protestliederen zingende Franse acteur-activist Charles Culot. Een boerenzoon uit het hart van Wallonië. Culots broers hanteren de ploeg, zo legt hij uit, terwijl het zijn taak is het lot van agrarisch België te onderzoeken, verbeelden en verbeteren. Culot ziet het boerenprotest als een onderdeel van een veel sterkere, volgens hem aan kracht toenemende onderstroom die zich tegen liberalisering keert.

Ook TTIP-critici zijn erbij

“Het verzet wordt groter naarmate we meer mensen verschillig maken. Handelsverdragen, de prijs in de supermarkt: in onze samenlevingen wordt alleen nagedacht in economische termen.” Het belang van multinationals wordt volgens hem vereenzelvigd met het algemeen belang. Dat vindt ook beroepsactiviste Kristien Pottie van het Europees Volkshuis, dat een soort antilobby-lobby probeert te worden. Ze wijst verwijtend naar het Berlayment, de glazen maar niet zo doorzichtige toren aan de overkant.

‘Maandag gaan we ze wakker schudden!’

TTIP, het voorgenomen handelsverdrag tussen de EU en VS, wordt er door Pottie bijgehaald. Ze is niet de enige. Veel trekkers en opleggers zijn voorzien van ‘TTIP-vrije-zone’-stickers en tape. Boeren zijn volgens haar het tegenovergestelde dan de multinationals waarvoor de opening van landbouwmarkten bedoeld is. “Het grote kapitaal kent geen loyaliteit, verhuist naar waar de belastingen en arbeid het goedkoopst zijn. Boeren zitten aan de grond vast en werken niet met cijfers, maar met dieren of grond. De discussie is groter dan die over landbouwprijzen, maar boeren zijn wel de ultieme tegenpool voor wat verkeerd is in de wijze waarop wij onze economie momenteel inrichten.”