Waterzuivering komt dichterbij

Maatregelen ter voorkoming van lozing van gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlaktewater hebben de voorkeur, zoals meer weerbare gewassen, een bredere toelating van groenere middelen en oplossing van ziekten- en plaagknelpunten die correcties vereisen. Als dit onvoldoende is, zal ondanks de bijkomende kosten toch waterzuivering plaats moeten gaan vinden om middelen af te breken voordat er geloosd wordt.

Tijdens het onlangs bij Wageningen UR Glastuinbouw georganiseerde Water Event gaf Nico van Ruijten van LTO Glaskracht Nederland aan dat de glastuinbouw actief moet bijdragen aan het verminderen van de hoeveelheid gewasbeschermingsmiddelen die in het oppervlaktewater worden teruggevonden, willen er in 2018 niet nog meer middelen verloren gaan bij herregistratie. “We moeten het water aanpakken voordat het ons aanpakt.”

Als er water gezuiverd moet worden, gaat vanuit kostenoogpunt de voorkeur uit naar een regionale gebiedsgerichte aanpak. Eerdere economische berekeningen toonden aan dat individuele zuivering op bedrijven zelf bij 4 tot 5 hectare 60.000 euro zou gaan kosten, nog los van filteronderhoud en dergelijke.

Naast allerlei onderzoek voor een emissiebeperkende maatregelen, zijn er nu al opties om emissie zo veel mogelijk te beperken. Zorg voor een aansluiting op het riool, stel een benodigde lozing uit tot zo lang mogelijk na gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, gebruik goed uitgangswater. Loos bewust en beperk daarbij de hoeveelheid water die het bedrijf verlaat zo veel mogelijk.

Emissieloze kas

Telers kregen tijdens het Water Event een rondleiding in het kassencomplex om zich op de hoogte te stellen van onderzoeksprojecten. Zo is gestart met een ‘Waterefficiënte emmissieloze kas’, in vergelijking met een reguliere teelt. In deze demonstratiekas wordt met een aantal slimme technieken getracht om lozingen te blijven vermijden. Zo wordt precisieteelt toegepast met de water- en voeding-gift. Er wordt snel op EC-veranderingen ingespeeld om de hoeveelheid drain te beheersen. Verder wordt extra inzicht verkregen in de gewasopname via een opname analyse model, zodat ook bij beperktere watergiften een goede gewasontwikkeling geborgd blijft.

Het watergeefsysteem is aangepast, met dunnere leidingen om sneller te kunnen reageren op EC of op de voedingssamenstelling, en met een ringleiding om te spoelen en gewasbeschermingsmiddelen sneller ter plekke te krijgen. Filter- en ontsmettingstechnieken worden gebruikt om schoon gietwater te houden en gewasbeschermingsmiddelen af te breken. Momenteel worden de technieken en hun onderlinge samenhang getest in een komkommerteelt, om ze volgend seizoen toe te gaan passen in paprika.

Filterspoelwater

Onderzoeker Jim van Ruijven heeft een waterstromenmodel gecombineerd met een model voor stoffen in het water, om het gedrag van gewasbeschermingsmiddelen (gbm) in het water berekenen uit filterspoelwater. Best een groot deel van de gbm die het bedrijf verlaten gaat via deze waterstroom (naast bewust spuien en kleine resterende lekstromen). Het blijkt dat de concentratie in de drain vrij snel daalt bij frequente kleine lozingen in plaats van een grote lozing van het filterspoelwater ineens. Bij niet lozen en hergebruik via de vuildrain neemt de concentratie gedurende de tijd wel wat af, maar bij een latere lozing versterken de achtergebleven middelen wel de piek.

Elke keer als water langs de plant komt neemt deze weer een deel van de achtergebleven gwb op (als het om systemische middelen gaat), en wordt de concentratie die via spui in het oppervlaktewater terecht kan komen kleiner.

Waterstromen in beeld

Onderzoeker Wim Voogt toonde een waterstromenmodel. Dit beschrijft de meest relevante waterstromen op het bedrijf, waaronder bijvoorbeeld neerslag, condensatie en gewasverdamping. Aan de hand hiervan kan per gewas berekend worden welke bassin-inhoud en welke aanvullende capaciteit aan omgekeerde osmose nodig is. Daarnaast kan tijdens de teelt bepaald worden hoe de omgekeerde osmose zo efficiënt mogelijk ingeschakeld kan worden. Mede aan de hand van de weersvoorspelling is bijvoorbeeld te berekenen of in augustus osmose-water produceren nog zinvol is, of dat er in de komende periode zoveel bassin-vulling verwacht wordt dat het osmose-water toch niet meer allemaal gebruikt gaat worden. Er valt daarbij ook te spellen met het percentage bassinvulling waarbij de OO-installatie ingeschakeld wordt.