Fytosanitaire inspectie groente en fruit op de schop

Het kabinet gaat toezicht en keuring op ziektes en plagen in de plantaardige sector ingrijpend veranderen. De overheid trekt die fytosanitaire taken naar zich toe.

Dat moet er onder meer toe leiden dat importcontroles en keuringen beter worden uitgevoerd. Ook de uitvoering van de plantaardige keuringen moeten onder publieke verantwoordelijkheid gebracht worden, stelt staatssecretaris Sharon Dijksma (EZ) en minister Edith Schippers (VWS) in een kamerbrief over taken van de voedselautoriteit NVWA en kwetsbaarheid van het huidige getrapte toezicht waarbij de overheid vaak op afstand staat. Dat leidt in Europa en daarbuiten tot steeds meer weerstand, schrijven beide bewindslieden.

Zelfkeur

De kamerbrief ‘Risico’s in de vleesketen’ bevat ook passages over de fytosanitaire keten, waar Naktuinbouw nu belangrijk toezichthouder is in de keten voor uitgangsmateriaal. Daar is zelfkeur een belangrijk instrument. Het is de vraag of dit systeem overeind kan blijven. Naktuinbouw zegt desgevraagd de kamerbrief te bestuderen alvorens ze reageert.

Productie- en handelsbedrijven van uitgangsmateriaal behoren nu veelal zelf te waarborgen dat ze kunnen leveren wat wordt verwacht op gebied van plantgezondheid, kwaliteit en voedselveiligheid. Via kwaliteitssystemen moeten ze voldoen aan wettelijke en eventueel extra eisen. Eerder dit jaar maakte Naktuinbouwdirecteur John van Ruiten zich nog sterk voor het systeem van zelfkeur. “Met toezicht zorgen wij ervoor dat de sector de kwaliteitssystemen volgt en kan ingrijpen om de betrouwbaarheidsstelling te regelen, maar het gaat primair om degelijke kwaliteitssystemen van de bedrijven zelf. Dat is het model van de toekomst. Als dat niet is geregeld, kun je achter elke partij planten een controleur zetten, maar dat helpt niet om de kwaliteit te garanderen.”

Zbo-plant

Het kabinet wil de taken van de (privaatrechtelijke) keuringsdiensten in de tuinbouw bundelen in een nieuw publiekrechtelijk zelfstandige bestuursorgaan, de zbo-plant. Minister voor Wonen en Rijksdienst Stef Blok maakte vorige maand bekend dat daarvoor al in augustus een blauwdruk komt. Dat verrast Naktuinbouw en KCB, die juist voordelen zien in het huidige stelsel van keuringen dat rechtstreeks afgestemd is op het bedrijfsleven.