Omslag naar belangenbehartiging in keten

Sectoren en vakgroepen krijgen een belangrijker rol in de belangenbehartiging.

De rol van LTO Nederland verandert. Dat schrijft directeur Thijs Cuijpers van LTO-Nederland in een interne vertrouwelijke discussienotitie die in handen is van Boerderij.

De afname van het aantal ondernemers, de verandering van het type ondernemer, de afschaffing van de productschappen en de veranderende houding van de overheid tegenover de land- en tuinbouw zijn ontwikkelingen die de belangenorganisatie nopen zich te herbezinnen. De herbezinning volgt op een herschikking binnen LTO-Nederland eerder dit jaar, toen gedwongen door de reorganisaties bij de regionale organisaties.

De notitie van Cuijpers is door de regiovoorzitters en voorzitter Albert Jan Maat in het federatiebestuur omarmd. Het stuk ligt nu bij vakgroepvoorzitter en regionale bestuurders, die tot 13 november de tijd krijgen om er op te reageren. De notitie schetst onder meer dat de verschillende sectoren voor grote veranderingen staan. De melkveehouderij ondergaat een “grote schoksgewijze schaalvergroting (…) en een grote shake-out van oudere ondernemers die deze stap niet meer willen zetten.  Van 17.000 melkveehouders nu, gaan we binnen tien jaar halveren”, aldus de notitie.

In de intensieve varkenshouderij is het beeld dat Cuijpers schetst somber: “De intensieve veehouderij heeft het al jaren lastig. Dat blijft zo. Voor het eerst is opgeschreven dat de vleesvarkenshouderij in Nederland niet rendabel is”, schrijft Cuijpers, verwijzend naar het landbouw-economisch bericht van het LEI.  “Van vijfduizend varkenshouders nu gaan we binnen tien jaar naar duizend varkenshouders. Dat zijn dan vooral zeugenhouders en biggenproducenten; zeer kwetsbaar voor dierziekten overigens.” In de glastuinbouw zullen harde klappen vallen, “niet alleen bij de glastuinders, ook bij de producentenorganisaties (…). De akkerbouw is stabiel. (…) Schaalvergroting in de akkerbouw gaat langzaam maar gestaag.”

Het aantal ondernemers vermindert, maar de innovatie gaat door, schetst Cuijpers. Maar de manier waarop innovatie tot stand komt verandert, onder meer door het opheffen van de productschappen. Er zijn overal tendensen die gaan naar een meer ketengewijze organisatie. En dus gaan sectoren een grotere rol spelen. Maar ook tussen sectoren is er weer veel verschil. “De beelden (…) zijn zeer divers. Van ‘zoveel mogelijk privaat’ (zuivel), tot ‘handig als overlegplatform’ (akkerbouw) tot ‘de boer aan het roer (varkens).”

Eén van de uitgangspunten bij het opstellen van de notitie was dat de eigenheid van de drie regionale organisaties (LTO Noord, ZLTO en LLTB) werd gerespecteerd. Regio’s kiezen voor hun eigen – verschillende – profielen, schrijft Cuijpers. Hij constateert dat het er soms op lijkt “dat we concurrenten van elkaar zijn in plaats van dat we willen samenwerken. Historie speelt een grote rol in onze organisatie. Veel mensen torsen ook de last van veel historie op hun rug. Hier moeten we het over hebben. Wat kunnen we hier aan doen?”