Aan zijlijn bij crisis

Staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken benadrukt het opnieuw in haar brief aan de Tweede Kamer van 2 juni: de uitgangssituatie van de tuinbouw is goed en biedt kansen voor de toekomst.

Het mag waar zijn, maar voor veel tomaten-, komkommer- en paprikatelers reikt de horizon niet verder dan het banksaldo. Op de balans staan dieprode cijfers. De glasgroenteteelt zit in een crisis.

Het weer speelt parten. Nederland was vroeg; Spanje bleef lang op de markt. Toch het is te eenvoudig om het alleen op temperatuur te schuiven. De concurrentie op Europese afzetmarkten is toegenomen. De afzet in de groente­teelt is in Nederland sterk gefragmenteerd. Het is inmiddels een bekende analyse. ’s Lands grootste financier in de tuinbouw, Rabobank Nederland, zegt het al een tijdje. Er is te veel product. Te veel van hetzelfde, ofwel bulk. De telers beconcurreren elkaar op dezelfde markt.

Er zijn enkele initiatieven geweest. De diverse handelshuizen hebben een eigen, soms nieuwe afzetstrategie gekozen. Maar echt effect sorteren deze vooralsnog niet. Feit blijft dat er niks verandert in het aantal kilo’s van hetzelfde. In een eerder onderzoek van Flynth in opdracht van LTO Glaskracht Nederland riepen tuinders om handvatten. Ook nu weer kloppen gewascommissies bij de organisatie aan. Het is lastig. Het initiatief moet uit de telers zelf komen. Alleen dan is er draagvlak. Het kunnen harde maatregelen zijn, die aan de felbeleden ondernemersvrijheid schrapen.

Ook de Rabobank neemt dat initiatief niet. Ondanks de biecht van voormalig topman Herman Wijffels dat de bank fouten maakte en veel te gemakkelijk kredieten verstrekte. “Wij voeren geen structuurbeleid”, luidt steevast het commentaar uit Utrecht. En Dijksma komt eigenlijk ook niet heel veel verder dan de analyse. Het ontbreekt aan een marktgerichte benadering, analyseert zij. “Om het perspectief van de tuinbouw te versterken is het van belang te komen tot nieuwe verdienmodellen op nationale en internationale markten.”

Vanuit de zijlijn komen allemaal adviezen. Zij hebben één ding gemeen: de tuinbouw is zélf aan zet. Coaches zijn er genoeg. Wie neemt de regie?