Wegkomen met de schijn van gezag

Het is moeilijk om geïnteresseerd te blijven in nieuws rond schimmige bestuurlijke lagen tussen gemeente en provincie. Maar de Limburgse emeritus hoogleraar staatsrecht Twan Tak zet met één vergelijking de discussie rond de metropoolregio Randstad Zuid vermakelijk op scherp.

Hij vergelijkt in een vandaag openbaar gemaakt advies aan de Westlandse gemeenteraad de burgemeesters Aboutaleb van Rotterdam en Van Aartsen van Den Haag met de kapitein van Köpenick. Deze werkloze schoenmaker veroorzaakte in 1906 in Duitsland opschudding doordat hij in een fantasie-uniform zich met succes wist uit te geven voor een hoge officier en er zodoende met de gemeentekas van het Pruisische stadje Köpenick vandoor kon gaan. Wie de schijn van gezag weet te wekken kan met kritiekloze hulp van gezagsgetrouwe overheidsdienaren alles voor elkaar krijgen.



Aboutaleb en Van Aartsen proberen sinds begin dit jaar in hoog tempo een nieuwe bestuurslaag te organiseren onder de naam metropoolregio. Hieronder vallen ook tuinbouwgemeenten Westland en Lansingerland. Of die zich maar even willen aansluiten.



De twee burgemeesters hebben volgens de professor bij het voorbereiden van de metropoolregio geen enkel democratisch, staatsrechtelijk of bestuursrechtelijk mandaat. De stukken die zijn geschreven om als basis te dienen voor de opzet van de nieuwe bestuurslaag hebben geen enkele formele status. En ze munten ook nog eens uit in het verwoorden van algemene ambities.



De kapitein van Köpenick kwam er eventjes mee weg (geen wonder in het Pruisen van rond 1900, waar het opvolgen van een bevel de hoogste deugd was) maar werd alsnog gepakt én weer vervroegd vrijgelaten op last van keizer Wilhelm, die het wel een vermakelijke schelmenstreek vond.



Het ontmaskeren van de twee burgemeesters zal lastiger zijn, zolang gemeenteraden achteraf hun handtekening willen blijven zetten onder de vage plannen, hoe statusloos ze eigenlijk ook zijn. Geen wonder in het Holland van rond 2000, waar bestuurders, adviseurs en onderzoekers elkaar tot in het oneindige bezig kunnen houden zonder dat kritische burgers er de vinger achter kunnen krijgen.



Het enige geruststellende aan het geheel is dat dit soort stadsregio’s tot op heden ook al niks te vertellen hadden. Dat zal met de metropoolregio – als die er al ooit komt – niet anders zijn. En wie weet kan de tuinbouw er per saldo nog iets meer baten uit slepen dan dat het de gehele gemeenschap kost.