Kwaliteit oppervlaktewater Delfland verbetert

Een jaar geleden werd bij het Zuid-Hollandse Delfland nog een alarmerende stagnatie geconstateerd in afname aan gevonden gehaltes meststoffen en gewasbeschermingsmiddel-residu in de sloten gedurende 2016. Met die toename aan ongewenste stoffen werd een jarenlange trend met verbeteringen doorbroken.

Ditmaal kon Ingrid ter Woorst, hoogheemraad Schoon, Gezond en Zoet water van Delfland, melden dat het zomergemiddelde aan stikstof gedurende 2017 is gedaald. Fosfaat vertoonde eenzelfde trend.

Ook de gemiddelde concentratie van aangetroffen gewasbeschermingsmiddelen uit de glastuinbouw bereikte het laagste niveau sinds het invoeren van de kwaliteitsmetingen. Alles bij elkaar wordt dit zichtbaar in een betekenisvolle verlaagde toxische druk op soorten organismen die in het water leven en die potentieel kunnen worden aangetast.

Verbetering niet verwacht

“Ik ben apetrots”, reageert Ter Woorst op de gepresenteerde resultaten. Zij had juist verwacht dat de waterkwaliteit opnieuw zou zijn verslechterd. Vooral omdat ze negatieve gevolgen verwachtte van het in 2017 niet langer doorspoelen van de polders met schoner uitgangswater. Die dure maatregel was gestaakt, nadat een jarenlang experiment als resultaat liet zien dat het onvoldoende effect had. Andere factoren waren meer beperkend voor de waterkwaliteit.

Gebiedsgerichte aanpak

Dat er nu een gunstige tendens valt te zien in de waterkwaliteit ten opzichte van vorig jaar, schrijft ze voor een groot deel toe aan de gebiedsgerichte aanpak. Daarbij worden metingen verricht bij zowel het inlaatpunt als bij het uitstroompunt van een polder. Tijdens bijeenkomsten met telers in die polder wordt dan transparant gemaakt welke invloed de glasbedrijven hebben op de toename aan ongewenste stoffen in de sloten. Dat is het begin van een discussie over verbeterpunten.

Communicatie-effect groot

In polders waar zo’n gebiedsgerichte aanpak is gestart, blijkt het aantal mg/l stikstof bijvoorbeeld al 46% te zijn gedaald door de samenwerking van het hoogheemraadschap met de telers in het gebied. Zelfs polders waar telers nog bezocht moeten worden, laten door alle communicatie rond waterkwaliteit al een verbetering van 27% zien. In de boezems resulteert dit in een verlaging met 24%. Lokale samenwerking tussen waterschap en telers blijkt dus resultaat te hebben, wat bevestigt om op die ingeslagen weg door te gaan.

Verschillen tussen polders

Wel is er verschil in resultaten te zien tussen polders. Een aantal polders waar telers bijvoorbeeld met elkaar de afvoer richting waterzuivering hebben geregeld, bleek minder effect te scoren vanwege een te beperkte aangelegde afvoercapaciteit.

Er blijkt geen verband waar te nemen tussen de mate van kwaliteitsverbetering in het oppervlaktewater en de moderniteit van opstanden in polders of tussen polders met overwegend groentebedrijven en overwegend sierteeltbedrijven.

Bewustwording

De bewustwording bij telers van hun waterstromen, en de effecten daarvan op de bedrijfsvoering, heeft dus een positief effect. Toch kan het altijd beter. “Loop eens een rondje rond je kas”, adviseert Ter Woorst, “en ga ook daar meten.”

Het bepalen van de EC in de sloot zou wat haar betreft net zo frequent kunnen als in de teelt gebruikelijk is, om steeds te monitoren of er emissies optreden. Dit geeft meer inzicht in waterstromen en eventuele emissies, en biedt de mogelijkheid om in geval van onverwachte emissies snel de oorzaak te kunnen zoeken en om in te grijpen.

Resultaat voortzetten

Het blijft spannend of de meetresultaten van begin 2018 zullen aantonen dat telers de huidige positieve wending in waterkwaliteit weten vast te houden. Wat voorzitter Jacco Vooijs van LTO Glaskracht Westland betreft worden er vanaf nu intern kwartaalcijfers bekend gemaakt, om direct met betrokken telers om tafel te gaan zitten over oplossingen, indien er uit nazorgmetingen van de gebiedsgerichte aanpak zou blijken dat er ergens een terugval optreedt.